KBO 70 Jaar jong Nieuwe info

1954 – 70 jaar KBO Oldenzaal – 2024

De redactie wil graag aandacht besteden – samen met u – 

aan het jaar dat onze KBO 70 jaar geleden werd opgericht.

Elke maand zal er in Niko aandacht zijn voor

lokale-, nationale- en internationale gebeurtenissen

die indertijd de aandacht trokken.

Maar wat is er nog mooier dat deze serie door u

– als gewaardeerde lezer van Niko –

wordt ingekleurd met persoonlijke verhalen.

Schroom niet om de redactie te laten weten wat uw

ongetwijfeld goede of minder goede herinneringen zijn aan 1954.

(U kunt uw bijdragen sturen aan de redactie van Niko;

vindt u het lastig om uw belevenis te formuleren

KBO Oldenzaal bestaat in 2024 70 jaar!

Als ‘opmaat’ voor het 70-jarig bestaan in 2024 leek het de redactie van Niko

een aardige gedachte om maandelijks aan enkele belangrijke gebeurtenissen

in het jaar van ontstaan van KBO-Oldenzaal (1954) aandacht te besteden.

Jaartelling

Alvorens wij ons buigen over de belangrijke gebeurtenissen in januari 1954 eerst even een algemeen verhaal over de christelijke jaartelling, ook wel genoemd Anno Domini of AD-jaartelling. Deze jaartelling wordt gebruikt in de juliaanse en gregoriaanse kalender. Deze kalender gaat uit van het jaar 1 als Anno Domini, Latijn voor in het jaar des Heren. De christelijke jaartelling is in veel landen, in het bijzonder in de westerse wereld, de gebruikelijke jaartelling.

(Anno Domini inscriptie op een kathedraal in Karinthië, Oostenrijk)

In Nederland werden de dorpjes Oudenrijn en Veldhuizen samengevoegd tot De Meern, een van de eerste gemeentelijke herindelingen.

Ja, wie kent Oudenrijn niet, het eerste en oudste landelijke verkeersknooppunt en dankt haar naam aan de toenmalige gemeente Oudenrijn. In 1939 werd al een begin gemaakt met dit knooppunt als tweestrooks rotonde. De eerste Nederlandse file ontstond hier op 29 mei 1955. Het aantal inwoners van De Meern is ca. 22.000.Een van de karakteristieke gebouwen is de Meerkerk (Marekerk) die in 1912-1913 werd gebouwd na afbraak van de (vermoedelijk uit 1480 daterende) kapel/kerk. Het is nu een gemeentelijk monument.

In de Verenigde Staten wordt de Nautilus, de eerste atoomduikboot,

te water gelaten.

De Nautilus werd op 21 januari 1954 te water gelaten en had een lengte van 97,5 meter, was 8,5 meter breed met een diepgang van 7,9 meter. Hij woog leeg 2980 ton en aan boord waren 6 torpedobuizen. De USS Nautilus was de eerste operationele atoomonderzeeër en het eerste schip dat onder het noordpoolijs doorvoer. Het werd in 1979 buiten dienst gesteld en dient nu als museumschip.

Februari 1954

Carnaval in Oldenzaal

Begin 1954 hoorde een groep Oldenzalers van het carnaval in Duitsland. Men trok naar steden als Gronau en Munster om daar de optocht te bekijken Tot het groepje Oldenzalers het idee kreeg om ook in Oldenzaal carnaval te gaan vieren. Zij besloten een carnavalsvereniging in Oldenzaal op te richten onder de naam de Kadolstermennekes (winterkoninkjes). De initiatiefnemers voor de eerste carnavalsoptocht waren indertijd Tonnie Bruggeman, Rein Heerink, Ben van Hoek, Jan Schuurman, Jan Olde Monninkhof, Frans Ankoné en Herman Kamerich.

De eerste carnavalsoptocht in de Oldenzaalse straten

De Elfstedentocht wordt op 3 februari voor de 10^de keer verreden

 Op die dag won Jeen van den Berg deze Elfstedentocht. Het was voorafgaande aan de eigenlijke tocht in Friesland bar en boos weer: strenge vorst en een krachtige, harde oostenwind. Op de dag zelve werd er ‘s morgens om 06.00 uur gestart bij 11 graden onder nul. In de loop van de dag werd het weer allengs beter: de wind nam af en de temperatuur ging naar -7 graden en bij aankomst, na 7 uur en 35 minuten, was de temperatuur nog net onder nul. Jeen van den Berg passeert na 7 uur en 35 minuten het finishdoek).

Op 19 februari krijgt Oekraïne De Krim van Rusland cadeau

De toenmalige Oekraïense Sovjetrepubliek kreeg ter gelegenheid van de 200-jarige band met Rusland van premier Nikita Chroesjtsjov het schiereiland De Krim cadeau.

          

De Krim heeft een oppervlakte van 26.081 km2 en kent ruim 2 miljoen inwoners. Hiervan zijn 1,2 miljoen Russen en 600.000 Oekrainers. In her verre verleden was De Krim onder de invloedsfeer van Grieken, Perzen, Romeinen en Byzantijnen en maakte het ook deel uit van het Ottomaanse Rijk (van 1299 tot 1922). In de 18^e eeuw werd het ingelijfd door Rusland en in 2014 wederom door Rusland geannexeerd. Het grootste deel van De Krim bestaat uit steppen met in het zuiden het Krimgebergte met een hoogte van 1545 meter. Het klimaat kent milde winters en matige zomers. De voertaal is overwegend Russisch.

Voetbalvereniging V.V. Oldenzaal bestond  70 jaar geleden 40 jaar.

In 1954 bestond V.V. Oldenzaal 40 jaar; de oprichting was in 1914. Onderstaand treft u een verwijzing aan voor een heel aardig filmpje van V.V. Oldenzaal met een aantal elftalfoto’s. Op deze foto’s zullen de lezers van Niko ongetwijfeld gezichten en/of namen herkennen uit voorbije jaren.

https://youtu.be/je6Bv4CcdnA

(Ter toelichting: bovenstaande link (https://youtu.be/je6Bv4CcdnA)

kan worden ingetoetst/gekopieerd op internet of

de barcode kan met de scanner van de smartphone worden geopend).

Tweede waterstofbom

Onder de codenaam Castle Bravo wordt in de Verenigden Staten de tweede waterstofbom of H-bom (atoombom) in de Stille Oceaan tot ontploffing gebracht. Dit was een van de krachtigste explosies ooit door mensen veroorzaakt. De eerste waterstofbom kwam tot ontploffing op 1 november 1952.

(De ontploffing op een atol, een ringvormig eiland).

Dien Bien Phu

Op 13 maart 1954 vindt de slag bij Dien Bien Phu plaats waarbij Vietnamese onafhankelijkheidsstrijders de Fransen verslaan. Dit leidt tot het einde van de Eerste Indochinese Oorlog De onafhankelijkheid van de Democratische Republiek Vietnam, van Noord-Vietnam, Cambodja en Laos wordt erkend in de conferentie van Genève. Vietnam wordt in Noord- en Zuid-Vietnam verdeeld.

(De Vietminh hijst de rode overwinningsvlag)

 

Verkiezing Provinciale Staten

Op 21 april 1954 waren er verkiezingen voor de Provinciale Staten in Nederland.Uiteraard werd er in Oldenzaal ook gestemd en de uitkomst van die stemming, zoals die door de Kiesraad is vastgesteld, willen we u niet onthouden zeker als je kijkt naar de toenmalige stemverhoudingen in vergelijking met de huidige politieke verhoudingen in Oldenzaal.

De Kiesraad gaf de navolgende verdeling te zien van het aantal stemmen en de verdeling daarvan:

7.532 kiesgerechtigden hebber er 6.915 inwoners gestemd (91,81%) opkomst

De verdeling over de toenmalige politieke partijen zag er als volgt uit:

KVP 76,4%; PvdA 11,9%; VVD 4,1%; CHU 3,8%; ARP 2,2%; GPV 0,8%; CPN 0,7%; SGP 0,1%.

De navolgende partijen wisten in Oldenzaal geenenkele stem binnen te halen:

Bond van Wereldburgers, Katholieke Arbeiders Lijst, Middenstandspartij, Socialistische Unie, Lijst van Nunen.

Bill Haley and his Comets met ‘Rock around the clock’

Op 12 april werd in een New Yorkse studio het nummer ‘Rock around the cl;ock’ opgenomen door de welbekende Bill Haley and his Comets.

(Bill Haley and his Comets)

https://m.youtube.com/watch?v=-eJOJhwgluE

(kopieer of neem bovenstaande link over op internet; er volgt eerst wat reclame en daarna gaan de beentjes van de vloer)

Zoals we allemaal nog wel weten bracht dit een enorme tumult teweeg, bij de jongeren die zich in allerlei bochten wrongen om dit nummer figuurlijk uit te beelden. De ouderen van toen zaten hier niet bepaald op te wachten .

Verzameling van plaatjes en prentjes

 

 

Op 3 mei 1954 verscheen een boek van G.J. ter Kuile, getiteld ‘’TUBANTIA, verzameling van plaatjes en prentjes van Twentsche huizen, hoeven & merkwaardige momenten’. Mr. Gijsbertus, Johannes. ter Kuile (1906-1975) was jurist in Twente en vele jaren betrokken bij de Vereniging ‘Overijsselsch Regt en Geschiedenis In zijn boek wordt uiteraard ook aandacht besteed aan Oldenzaal. Een paar afbeeldingen trok zeer de aandacht, al was het maar om te laten zien hoe beide gebouwen in de loop der jaren enorm veranderd zijn, zoals herberg Het Oude Zwaantje en het koepeltje op de Tankenberg.

Bisschoppelijk mandement

Op 1 mei 1954 geven de Nederlandse bisschoppen, in het herdenkingsjaar van de H. Bonifatius een herderlijk schrijven uit onder de titel ‘De katholiek in het openbare leven’, beter bekend als het Bisschoppelijk mandement. Zij sporen de gelovigen aan zich in te zetten voor de maatschappij door actief werkzaam te zijn in de katholieke sociale organisaties en hun eenheid op staatkundig terrein te bewaren.

 

Heiligverklaring paus Pius X

Paus Pius X (1903-1914) werd op 29 mei 1954 in de Sint-Pietersbasiliek heilig verklaard. De paus werd geboren op 2 juni 1835 en overleed op 20 augustus 1914. Hij stond bekend als paus van de kindercommunie en als bestrijder van modernistische dwalingen. Hij kwam uit een zeer arm gezin en had als leidraad ‘Ik ben arm geboren, heb arm geleefd en wil vooral arm sterven’. Op 3 juni 1951 werd hij zalig verklaard.

 

 

 

 

Joodse bezittingen in Oldenzaal

Zeker 244 huizen van Joodse bewoners van Twente werden tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter geroofd, vaak met steun van mensen uit de regio zelf. Ze werden tussen 1941 en 1944 ontnomen en verkocht of verhuurd, terwijl de eigenaren zelf ondergedoken zaten of in de verschillende kampen werden vermoord.

 

Het pand Hofstraat 10 in Oldenzaal was in het bezit van Nathan Muller. Het is niet bekend wat er na de ontneming met is gebeurd, maar er volgde wel rechtsherstel. Dit huis met erf werd door zijn dochter, Lies Muller, in juni 1954 voor 2000 gulden verkocht aan de heer F.J. van Mook, manufacturier in Oldenzaal.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 

  Op 8 Juni werd in Genéve Eurovisie opgericht

Eurovisie komt voort uit de Europese Radio Unie, een internationaal radio- en televisie-samenwerkingsverband van Europese landen en diverse Oost-Europese landen. Bekende uitzendingen zijn bijv. het Nieuwjaarsconcert van de Wiener Philharmoniker en het Eurovisie Songfestival (Malmö, Zweden).

De allereerste uitzending was het Bloemencorso in Montreux.

(Bloemecorso, Montreux)

 

 

Op 5 juni 1954 kwam de Europese Voetbalbond UEFA tot stand

De Union of European Football Associations is het controlerend orgaan voor voetbal tussen Europese voetbalteams. Het vertegenwoordigt de nationale voetbalbonden van Europa, organiseert clubcompetities, bijv. Champions Leagu en beheert het prijzengeld, en mediarechten voor deze competities. De UEFA werd opgericht in Bazel, Zwitserland. Het hoofdkwartier stond tot 1959 in Patrijs, maar verhuisde daarna naar Bern. Sinds 1995 is het hoofdkantoor van de UEFA gehuisvest in Nyon, Zwitserland.

Voor meer informatie dan kunt u contact opnemen met  jan.rabelink@gmail.com

 

Restauratie Plechelmusbasiliek

Na de bouwvakvakantie van 1954 begon de restauratie van de Basiliek door de firma G. Vos onder leiding van architect Clemens Hardeman. Door ‘verschillende omstandigheden’ aldus de toenmalige pastoor Gerritsen, kon het 1000-jarig jubileumfeest van de St. Plechelmus- parochie in 1954 niet gevierd worden. Of dit te maken had met de nog te vervaardigen ramen voor de kerk of met het verlenen van de titel erekanunnik aan de deken, is niet bekend.

Op 17 mei 1953 ging een afvaardiging van Oldenzaal, in het kader van ‘100 jaar Kromstaf’ naar Utrecht. Het borstbeeld van Plechelmus ging mee in de bus en werd tijdens de massale festiviteiten in het stadion door de Oldenzalers rondgedragen.

 

Bioscoop in Parochiehuis

In dancing ‘De Kei’ van Jan Wigger aan de Lyceumstraat was vanaf 1954 tot 1965 ook een bioscoop gevestigd, het ‘REX Theater Parochiehuis’

 

 

 

Betaald voetbal in Nederland

De Nederlandse Beroeps Voetbal Bond (NBVB) ontstond op 20 december 1953, toen bleek dat de KNVB niet bereid was betaald voetbal te organiseren. De NBVB fuseerde op 25 november 1954 met de KNVB. Op 14 augustus 1954 is de aftrap van de eerste wedstrijd in het betaald voetbal, Alkmaar ‘54 speelde thuis tegen Sportclub Venlo ’54 en won met 3-0. Het eerste ‘betaalde’ doelpunt werd gemaakt door Klaas Smit van Alkmaar ’54

 

 

 

September 1954

In november 2012 verscheen van de gemeente Oldenzaal ‘Inventaris secretarie-archief gemeente Oldenzaal 1918-1950’.

Ter illustratie werden enkele bijzondere foto’s toegevoegd o.a. uit september 1954 , n.l. Voormalige synagoge, met links het badhuis, in gebruik als opslag voor openbare werken’.

 

 

Op 4 september werd in Assen het beeld van Bartje onthuld

Het beeld, onthuld door koningin Juliana, stond oorspronkelijk achter het gemeentehuis van Assen. In verband met vandalisme werd hert stenen beeld in 1981 vervangen door een bronzen exemplaar.

Het origineel kwam te staan in de hal van het gemeentehuis. Bekend van Bartje (Bartels) is zijn uitspraak ‘Ik bid niet voor brune bon’n’ toen zijn vader wilde gaan bidden voor de maaltijd.

 

 

 

Op 22 september werd een monument van ir Cornelis Lely onthuld

Koningin Juliana onthulde dit beeld van ir. Lely aan de afsluitdijk ter ere van zijn 100ste  verjaardag. Ir. Cornelis Lely, ook wel genoemd de ‘Bedwinger van de Zuiderzee’ met als afrondende werkzaamheden de voltooiing van de afsluitdijk in 1932 en was de ruim 30 kilometerslange afsluitdijk een feit.

Zijn naam komt in het straatbeeld veelvuldig terug. de plaats Lelystad is de meest bekende vernoeming met daarnaast o.a. scholen, een gemaal en vele straatnamen

 

Mieke Telkamp

In 1934 werd Maria, Berendina, Johanna (Mieke) Telgenkamp geboren als nakomertje in het katholieke gezin Telgenkamp. Zij trouwde op 3 april 1954 en overleed in 2016.

Onder haar artiestennaam Mieke Telkamp zong zij veel liedjes. In oktober 1954 kwam zij uit met ‘Waarheen, waarvoor’, een song die nog geregeld bij uitvaarten in de crematoria ten gehore wordt gebracht.

 

Populaire muziek

Als je deze rubriek begint met de zangcarrière van Mieke Telkamp is het hoog tijd om eens te kijken welke plaatjes wij toen veelvuldig draaiden.

Of de liedjes die toppers waren op onze dansles. Zo kennen wij Bing Crosby met Down bij The Riverside, Lenny Anderson die met The Typewriter en een tikkende/ratelende schrijfmachine op de achtergrond, De troubadour van de Zuiderburen, Bobbejaan Schoepen, kwam met Bimbo. Onze eigen Eddy Christiani, die scoorde met Daar bij de waterkant en Falderie, Faldera. Met Heer in het Verkeer wist Tobi Rix en zijn Toeteriks deze song met een aantal claxons te ondersteunen.

Zeker mogen we niet vergeten zanger/cabaretier Wim Sonneveld met Daar is de Orgelman (en met het alom bekende Het Dorp). Veelvuldig was hij op tv met zijn liedjes en zijn sprankelende uitvoeringen van Willem Parel, Frater Vernantius en zeker ook de ‘spetterende’ kroketten..