Verslag van Senior aan zet. Deel 2
Thema bijeenkomst Oldenzaal
1. Evaluatie van de antwoorden startbijeenkomst,
2. Wonen en de woonomgeving (woonscan),
3. Zorg, het sociale netwerk, Voorzorgcirkel, Hoe nu verder?
4. Vragen over de invoering en de borging
5. Senior, samen met de gemeente en andere maatschappelijke organisaties.
Evaluatie van de startbijeenkomst Senior Zelf aan Zet
Het Project: Senior Zelf aan Zet kent vier te onderscheiden stappen:
De bewustwordingsbijeenkomst: met als doel de senior en zijn of haar omgeving bewust te maken over de veranderende tijd waarin wij leven.
De analyse en conclusies: Op basis van de antwoorden van de vragenlijsten die door de deelnemers zijn ingevuld, is een analyse gemaakt en zijn voorlopige conclusies getrokken.
De themabijeenkomst, de verdieping van een of meerdere onderwerpen op het gebied van het wonen, de zelfzorg en samen-zorg en het gebruik van digitale hulpmiddelen.
Het implementeren en borgen van een of enkele van de genoemde thema’s in samenwerking met andere maatschappelijke organisaties. (gemeente, woningbouwcorporatie, zorgorganisatie)
De startbijeenkomst in Oldenzaal
Op 31 oktober 2024 heeft in Oldenzaal de startbijeenkomst plaatsgevonden.
Volgens een globale telling was het aantal deelnemers ruim 90 personen, 70 deelnemers hebben een ingevulde vragenlijst ingeleverd.
Het verschil tussen het aantal aanwezigen en de ingevulde lijsten is deels te verklaren uit de constatering dat sommige echtparen samen 1 lijst hebben ingevuld.
De gegevens uit de 70 lijsten zijn gekwantificeerd en op basis daarvan kunnen de volgende gegevens worden samengevat:
De opbouw van de bevolking in Oldenzaal :
Het aantal inwoners is : 32.021 per jan. 2025
Het aantal 65 plus is : 7.917 per jan. 2025
Het aantal deelnemers (90) aan de startbijeenkomst is plm. : 1,1% van het aantal 65 plus.
Het aantal ingevulde vragenlijsten (70) representeert plm. 0,88% van het aantal 65 plus.
Als indicatie voor de gehele 65 plus populatie van Oldenzaal mogen we de conclusies met plm. 100 vermenigvuldigen.
De leeftijd van de deelnemers
10 deelnemers zijn jonger dan 70 jaar
34 deelnemers vallen in de leeftijd tussen 70 en 80 jaar
26 deelnemers zijn ouder dan 80 jaar
Conclusie: het grootste deel (34) van de deelnemers in de leeftijd valt tussen de 70 en 80 jaar, erg positief dat 10 “junior senioren” interesse tonen in het programma.
44 personen zijn in de 3de levensfase, in voorbereiding op de 4de
De woning en de woonomgeving:
In welk type woning woont u?
Van de deelnemers wonen 34 mensen in een niet aangepaste of voor senioren geschikte woning
Van de deelnemers wonen 32 in een aangepaste woning en geen van de deelnemers woont in een mantelzorgwoning.
Conclusie: een deel van de deelnemers (32) woont in een aangepaste woning.
De woning van 34 (* 100) deelnemers is (nog) niet aangepast en daar ligt waarschijnlijk een opgave voor een vervolg.
De huidige woning
Bent u tevreden over uw huidige woning ?
38 deelnemers zijn tevreden en denken niet over verhuizen
25 deelnemers zijn tevreden maar willen graag een andere woning, 4 deelnemers zijn niet tevreden met de huidige woning en willen snel verhuizen.
Conclusie: in het kader van een eventuele doorstroming op de woningmarkt geven 29 (* 100) deelnemers aan te willen verhuizen.
Denkt u over verhuizen?
Op welke termijn denkt u aan verhuizen?
Van de deelnemers gaven 14 mensen aan te willen verhuizen, waarvan 3 zo snel mogelijk, binnen een jaar.
Conclusie: 17 deelnemers hebben bewust nagedacht om te verhuizen en 3 deelnemer willen direct verhuizen als zich een geschikt aanbod voordoet.
Wilt u uw huidige woning toekomstbestendig maken?
Van de deelnemers geven 27 mensen aan dat zij de huidige woning toekomstbestendig willen maken,
4 deelnemers geven aan dat het kostenplaatje daarbij bepalend is.
17 deelnemers willen liever verhuizen dan de woning aan te passen.
14 personen zijn niet bekend met de mogelijkheden om de woning veiliger te maken!
Conclusie: er ligt een behoorlijke opgave (27 ) in het toekomstbestendig maken van de huidige woningen. 14 personen missen daarvoor de kennis.
Wellicht dat de informatie over en het gebruik van de woonscan hierbij kan helpen.
Daarnaast willen 17 deelnemers liever verhuizen.
Een geclusterde zorggeschikte woning ?
Wilt u eventueel deelnemen aan een gezamenlijk woonproject, b.v. zorggeschikte woningen in een vrijblijvende gemeenschap?
In Oldenzaal hebben 28 deelnemers te kennen gegeven dat ze geïnteresseerd zijn in een gemeenschappelijk (zorggeschikt) woonproject.
Een wooncomplex met de mogelijkheid tot sociaal contact en gemeenschappelijke activiteiten.
Conclusie: In het kader van de bouw van zorggeschikte en geclusterde woningen, hebben 28 (* 100) deelnemers hun interesse daarvoor kenbaar gemaakt.
Zelfzorg en zelfzorgtekort. Hoe ervaart u uw zelfredzaamheid?
Heeft u iemand die u kan helpen bij het huishouden/tuin? Bij de financiën, voor vervoer, zorg voor huisdieren, gebruik van de computer, gezelligheid, bij het uitoefenen van uw hobby?
Van de deelnemers hebben 28 mensen geen hulp bij de huishouding. Daar staat tegenover dat 22 deelnemers bereid zijn om een ander hierbij te helpen
Van de deelnemers hebben 24 mensen niemand die kan helpen bij boodschappen en/of koken. Daar staan 32 mensen tegenover die bereid zijn om te helpen.
Van de deelnemers hebben 17 mensen niemand die ze kunnen helpen bij hun geldzaken. Daar staat tegenover dat 25 deelnemers bereid zijn hierbij een ander te helpen.
Van de deelnemers hebben 13 mensen niemand die kan helpen bij vervoer. Daar staan 11 deelnemers tegenover die bereid zijn om te helpen.
Van de deelnemers heeft 13 persoon niemand die in tijd of nood kan helpen bij de zorg voor een huisdier. Daar staan 11 mensen tegenover die bereid zijn te helpen bij de zorg voor een huisdier.
Van de deelnemers hebben 22 mensen niemand die kan helpen bij vragen op het gebied van het gebruik van de computer of smartphone. Daar staan 17 mensen tegenover die bereid zijn een ander op dit onderwerp te helpen.
Zelfzorg, Zelfzorgtekort en zelfredzaamheid:
Conclusies
Op bijna alle genoemde onderwerpen bestaat bij verschillende deelnemers in Oldenzaal een tekort aan zelfzorg.
Daar staat tegenover dat er in Oldenzaal een grote bereidheid is om de ander te helpen. In bijna alle situaties van een tekort aan zelfzorg staat een groter aanbod om de ander te helpen. Deze bereidheid stemt zeer hoopvol.
Hier ligt de uitdaging en de opdracht om het zelfzorgtekort op te heffen door de verbinding te organiseren met het aanbod om de ander te helpen!
Van de deelnemers hebben 21 mensen geen regelmatig sociaal contact en 6 personen hebben niemand voor een goed gesprek.
Met name deze laatste situatie vraagt om verdieping van de antwoorden.
Het concept van de voorzorgcirkels kan wellicht helpen om de geconstateerde vragen en wensen te beantwoorden ?
Hoe ervaart u uw gezondheid, uw Zelfzorg en de zorg voor elkaar?
In Oldenzaal waarderen de deelnemers hun gevoel van algemene gezondheid met het cijfer 7,4.
In de antwoorden geven 21 deelnemers aan dat ze niemand hebben voor hulp bij medische zorg.
Daar staan 28 mensen tegenover die bereid zijn om op dat gebied iemand anders te helpen.
Van de deelnemers hebben 17 personen niemand die kan helpen in het kader van mantelzorg.
Daar staan 24 mensen tegenover die bereid zijn om iemand anders te helpen.
Conclusie: Het concept van de voorzorgcirkels kan in veel van de genoemde situaties bij een tekort aan zelfzorg en bij de behoefte aan een sociaal contact een geschikt instrument zijn om oplossingen te bieden.
Belangrijk hierbij is aandacht voor de afstemming met de professionele zorg.
Hoe nu verder ?
Er is een schriftelijke analyse van de ingevulde vragenlijsten van de afdeling Oldenzaal gemaakt. De voorlopige analyse en conclusies zijn besproken met het bestuur.
Voor de afgesproken terugkoppeling naar de deelnemers van de startbijeenkomst organiseert het afdelingsbestuur vanmiddag een Themabijeenkomst.
De agenda voor deze bijeenkomsten zal naast de terugkoppeling van de startbijeenkomst ook bestaan uit de presentatie van een verdieping van het thema “woonscan” en het onderwerp “voorzorgcirkels”.
Het formuleren van gemeenschappelijke vragen, conclusies en van concrete doelen op het gebied van het gemeentelijk beleid voor senioren over de onderwerpen wonen, zorg en digitale hulpmiddelen voor de gemeente Oldenzaal.
Het college van B&W en eventueel de gemeenteraad uitnodigen voor het delen van de gegevens, de analyse en de conclusies (19 juni 2025).
Het maken van afspraken om gezamenlijke vragen en doelen te formuleren en een plan om deze doelen te implementeren.
2. Beoordeling van de eigen woning “ De Woonscan “
Wat is een Zorggeschikte/ toekomstbestendige woning?
Een zorggeschikte woning is een zelfstandige rolstoeltoegankelijke woning zonder drempels.
Een woning die u in staat stelt om, ongeacht uw zorgbehoefte, zelfstandig te blijven wonen.
Deze woning biedt meer dan veiligheid en comfort; ze bevordert in een geclusterde vorm, onderlinge interactie, stimuleert beweging en prikkelt de zintuigen, waardoor het welzijn van de bewoner wordt ondersteund.
Algemene veiligheid, de basis :
de beoordeling van de eigen woning.
Goede verlichting bij zowel de voor- als de achterdeur. Een lamp met bewegingsmelder is een goede optie.
Denk aan een deurbel met camera waardoor u vanuit uw stoel kunt zien wie er bij de voordeur staat.
Inbraakpreventie, sloten met een keurmerk (politie keurmerk veilig wonen)
Rookmelders op elke verdieping, in de verkeersruimte en in de slaapkamer en een koolmonoxidemelder waar dat nodig is.(bv CV)
De woning is aangesloten op een kabel voor stabiel internet.
Is het huisnummer van uw woning goed zichtbaar?
De Tuin
Maak uw tuin onderhoudsarm!
Denk aan bestrating die niet glad wordt !
Zorg voor goede verlichting in uw tuin, zeker op looppaden.
Denk na over de toegankelijkheid van uw tuin!
Is uw tuin toegankelijk met de rollator en of de scootmobiel ?
Voorkom of verwijder drempels en of opstapjes.
Uw looproutes in en rond uw woning
Bepaal welke looproutes u het vaakst gebruikt.
Zorg voor ruime looproutes. Verwijder losse tapijten, vloerkleden en matten.
Is op de route goede verlichting met een bewegingssensor aanwezig?
Kijk ook naar de nachtelijke routes van bed naar toilet. (plintverlichting)
Vermijd drempels in huis, Als dat niet kan, kunt u een drempelhulp installeren om struikelen en vallen te voorkomen.
Bevestig wandbeugels in de badkamer en in andere sanitaire ruimten.
Is er in de directe omgeving van de woning een mogelijkheid om een scootmobiel te parkeren en de accu op te laden?
De keuken
Vervang het gasfornuis door een inductiekookplaat. Dat is veiliger dan gas en energiezuiniger.
Zorg voor een goede verlichting boven de kookplaat.
Zorg voor een (sta-) kruk om op te kunnen zitten tijdens het koken
Maak het aanrecht onder-rijdbaar.
Dat is een oplossing voor mensen die niet (lang genoeg) kunnen staan om te koken.
De badkamer
Vervang het ligbad door een inloopdouche.
Gebruik antislipmatten of antisliptegels op de vloer
Vervang de gewone (dubbele) kraan door een thermostaatkraan.
Plaats een douchestoel en bevestig beugels aan de muur
Gebruik een toilet-verhoger of plaats een extra hoog toilet.
Plaats bij vervanging een douche-wc
De slaapkamer
Is de slaapkamer ruim genoeg om gemakkelijk in te bewegen, eventueel met een rollator?
Is er voldoende loopruimte rondom het bed?
Een verstelbaar bed (hoog/laag) geeft comfort bij het in en uitstappen.
Breng plintverlichting aan met een sensor voor als u in de nacht uit bed moet.
Zorg voor een veilige looproute van het bed naar de badkamer.
Als ik beneden wil slapen, wat komt er dan op mij af?
De trap / ook naar de kelder
Plaats een stevige trapleuning, mogelijk een tweede leuning.
Voorzie de traptreden van antislip strips
Zorg voor goede verlichting bij de trap
Overweeg een (2de hands) traplift.
Slimme hulpmiddelen thuis
Slimme technische oplossingen in huis voor alarmering of voor hulp
Google Home, voor spraak gestuurde taken zoals het bedienen van het licht, de actuele tijd of het oproepen van mensen.
Een robotstofzuiger.
Een deurbel met een camera voor extra veiligheid.
Een slimme thermostaat om de temperatuur in de woning op afstand te regelen.
Smartwatch met GPS alarmering. Overweeg X-Guard alarmering(helden)
E-Health apps (op bv uw mobiele telefoon) om uw lichaamsfuncties in de gaten te houden.
Alternatieven voor uw huidige woning
De nul-treden-woning, de woning met alle leefruimten op dezelfde bouwlaag.
De zorggeschikte woning, een zelfstandige, rolstoeltoegankelijke woning zonder drempels, waar u ongeacht de complexiteit van uw zorgvraag zelfstandig kunt blijven wonen.
De pre- of mantelzorgwoning, een tijdelijke woning van plm. 55 mtr2 inclusief woonkamer, keuken, slaapkamer en badkamer, op eigen erf of tuin, in de nabijheid van een mantelzorger.
Specifieke geclusterde woonconcepten zoals: Alleszins, Knarrenhof of Buurtwonen.
Er is ruimte voor plancapaciteit!
Er is hoop voor Senioren vanuit de provincie Overijssel.
Het “Afsprakenkader” ouderenhuisvesting t/m 2030.
Voor alle gemeenten in Twente, Als basisopgave, landelijke cijfers:
Het aantal van 4.500 nultredenwoningen, 2.000 geclusterde – en 1.560 zorggeschikte woningen. Totaal: 8.060 Seniorwoningen.
Als trendopgave, de afspraken tussen de Provincie en gemeente :
Het aantal van: 2.700 nultredenwoningen, 5.310 geclusterde – en 1.100 zorg-geschikte woningen.Totaal: 9.120 woningen.
Is er ruimte voor de bouwcapaciteit !
Voor de gemeente Oldenzaal zijn de volgende aantallen te realiseren seniorwoningen in het “Afsprakenkader met de provincie opgenomen:
Basis : 380 nultredenwoningen, 140 geclusterd en – 155 zorggeschikte woningen. Totaal : 675 senior woningen!
Trend : 250 nultredenwoningen, 320 geclusterd en – 120 zorggeschikte woningen. Totaal : 690 senior woningen!
Zowel van de geclusterde als van de zorggeschikte woningen is de verdeling 50% sociaal en 50% overig
Er is geld voor ondersteuning!
De provincie Overijssel heeft € 10. miljoen beschikbaar voor de meerkosten van zorggeschikte en geclusterde woningen!
De provincie Overijssel heeft € 1 miljoen beschikbaar voor advies en begeleiding om deze woningen te realiseren.
Nu zijn de gemeenten, de woningbouwcorporaties (samen met de Senioren) aan zet om concrete plannen te maken en deze te realiseren!
Voorzorgcirkel
Een toekomst bestendige woning is belangrijk echter, een goed sociaal netwerk is essentieel ! om zelfstandig te kunnen blijven wonen, daarom :
Voorzorgcirkel of noaberschap
Dit is een netwerk van 10 tot 15 alle generaties, ook senioren in een straat of buurt die elkaar enigszins kennen en elkaar ondersteunen.
Voorzorgcirkel
Mensen spreken met elkaar af dat ze voor elkaar klaar staan en stemmen af hoe ze elkaar kunnen helpen.
De kring is zelfstandig maar kan wel beroep doen op ondersteuning.
Dit is vrijwillig, maar met een serieuze inzet.
Voorzorgcirkel
Mensen helpen elkaar over en weer en zorgen – indien nodig – voor elkaar.
Hierbij passen woorden als zorgzaamheid, ondersteuning, gezelligheid en hulp (omzien). Het vermindert eenzaamheid !
Zo bouwen we aan een zorgzamere samenleving.
Voorzorgcirkel
Uitgangspunt is dat ieder mens op zijn of haar eigen manier een zinvolle bijdrage kan leveren. Het gaat om wederkerigheid.
Op deze wijze kan eenieder mee blijven doen: we zijn allemaal sleutel tot een zorgzame samenleving. Gelijkwaardigheid is vanzelfsprekend.
Voorzorgcirkel = Noaberkring Wie zijn er nodig?
Groepsleden die zich om een ander bekommeren met een verbinder die voor de onderlinge communicatie zorgt en ook hulp kan vragen bij een complexe vraag.
Per wijk één of twee vrijwilligers met kennis en ervaring die de weg weten bij moeilijkere vragen: zij onderhouden contacten op het terrein van zorg, welzijn en wonen.
De zorgprofessionals die direct aanspreekbaar zijn voor deze (deskundige) vrijwilligers.
Voorzorgcirkel = Noaberkring
Wat zou ik kunnen doen?
Goed gezelschap: samen koffie drinken, een spelletje doen, een goed gesprek
Praktisch: vuilnis of oud papier buiten zetten, thuis iets verzetten.
Kleine klusjes: lamp vernieuwen, apparaat instellen
Vervoer naar huisarts, fysio, ziekenhuis etc.
Een boodschap doen of hond uitlaten
Even helpen met post of administratie
Helpen met telefoon en computer (tablet)
Even oppassen op kind
Voorzorgcirkel = Noaberkring
Wat zou ik nodig kunnen hebben?
Iemand die af en toe een praatje met me maakt
Iemand die thuis even een dingetje thuis doet
Iemand die even iets zwaars tilt, vuilnis buiten zet
Iemand die me naar huisarts etc. kan brengen
Iemand die een boodschap met me of voor me doet
Iemand die me helpt met een brief of administratie
Iemand die de hond uitlaat als ik me niet goed voel
Iemand die me helpt met smartphone of computer/tablet
Voorzorgcirkel = Noaberkring
Vraagverlegenheid
is een reden dat een hulpvraag soms pas laat wordt gesteld.
We kunnen drempels verlagen.
Door nabijheid, wederkerigheid en goede ondersteuning.
Senioren met de gemeente Oldenzaal aan Zet !
Vragen aan de gemeente Oldenzaal:
De Senioren in Oldenzaal maken een start met het toekomstbestendig maken van de eigen woning d.m.v. de woonscan. Dat is de 1ste stap vanuit de vraag: Wat kan ik als Senior zelf doen.
Ziet de gemeente Oldenzaal voor zichzelf, een rol bij eventueel verdere stappen om de bestaande woningen van senioren aan te passen en toekomstbestendig te maken?
Of een rol bij het helpen om te verhuizen?
De voorzorgcirkels: De Senioren in Oldenzaal maken een start in het bewust maken en worden van senioren, het informeren van mogelijkheden om de zelfzorg en de zorg voor elkaar te versterken door de introductie van het concept van de “Voorzorgcirkels”
Ziet de gemeente Oldenzaal voor zichzelf, een rol bij het invoeren en borgen van dit concept?
Senioren samen met de gemeente aan zet !
Volgens de trendopgave zal de gemeente Oldenzaal tot 2030 de volgende aantallen Seniorenwoningen realiseren:
De doorstroming op de woningmarkt en het afsprakenkader met de provincie, voor de realisatie van Senior-woningen tot 2030, zijn belangrijke doelstellingen.
“ 250 nultreden-woningen, 320 geclusterde en 120 zorggeschikte woningen “
Heeft de gemeente al concrete plannen voor de realisatie van deze geschikte woningen voor Senioren? Is er een sleutel voor de verdeling in de wijken binnen de gemeente?
Wat is het beleid van de gemeente voor de (pre) mantelzorgwoning en de woningdeling ?
Welke rol ziet de gemeente voor de Senior ?
Worden de plannen VOOR of samen MET de Senioren ontwikkelt en gerealiseerd?
